Yeminli Tercüme, Noter Onaylı Tercüme ve Apostil Tasdiki Arasındaki Farklar

Resmi belge tercümelerinde pek çok terim kafa karıştırabilir. Yeminli tercüme, noter onaylı tercüme ve apostil tasdiki süreci çoğu kişi için karmaşık görünse de, aslında belirli kurallara dayanır. Bey Tercüme olarak sizlere bu üç kavram arasındaki farkları ve bağlantıları sade bir dille anlatıyoruz. Doğum belgesi, diploma, evlilik cüzdanı veya mahkeme kararı gibi kişisel belgelerinizin tercümesini ve onay işlemlerini anlamak, işleri hızlandıracak ve gereksiz adımları önleyecektir.

Yeminli Tercüme Nedir?

Yeminli tercüme, resmî bir belgeyi bir yeminli tercüman tarafından çevirmek demektir. Türkiye’de “yeminli tercüman”, Adalet Bakanlığı nezdinde yemin ederek görev yapan çevirmen anlamına gelir. Yeminli tercümanlar, yabancı dil bilgilerini noter huzurunda kanıtlar ve adli mercilerce tanınan bir yemin metniyle göreve başlarlar. Tercüman, belgede her sayfanın altına ıslak imzasını ve kişisel mührünü koyar. Bu yöntemle yapılan çeviri, belgenin içeriğinin doğru ve tam olduğunu garanti eder​.

Yani bir okul diplomasını, doğum belgesini veya mahkeme kararını yeminli tercümana verdiğinizde; tercüman, belgenin her sayfasını eksiksiz çevirip imzalar. Böylece çeviri, imza ve resmi mührüyle birlikte resmî nitelik kazanır​. Yeminli tercüman, elindeki belgeyi tüm ayrıntılarıyla anladığını ve doğru çevirdiğini garantilemiş olur.

Noter Onaylı Tercüme Nedir?

Noter onaylı tercüme ile yeminli tercüme arasında pratikte büyük benzerlik vardır. Aslında Türkiye’de “yeminli tercüme” ve “noter onaylı tercüme” terimleri genellikle eşanlamlı kullanılır. Her iki kavram da, belgelerinizin resmi geçerlilik kazanması için tercümenin bir notere tasdik ettirilmesi gerektiğini vurgular.

Noter onaylı tercüme, yeminli tercüman tarafından yapılan çevirinin noter huzurunda onaylanmasıyla elde edilir​. Noter, tercümanın imza ve mührünün doğruluğunu tasdik ederek belgeyi resmî hale getirir. Örneğin yeminli tercüman bir pasaportu Türkçeye çevirdiğinde, her sayfanın altında imzasını atar. Daha sonra bu tercümeyi notere götürür; noterde, tercümanın imzası ve kaşesi “Aslı gibidir” ibaresiyle onaylanır. Artık tercüme noter onaylı (resmî) belge niteliğindedir​.

Bir başka deyişle, noter onayı, tercümanın belgedeki bilgileri tam ve doğru çevirdiğine dair resmi bir onaydır. Yeminli tercüman, yemin metniyle doğruluğu taahhüt etmiş olsa da, kurumlar genellikle tercümenin noter tasdikli olmasını şart koşar. Bu nedenle Türkiye’de belge tercümesi yapıldığında, adım adım şu süreç izlenir:

1. Yeminli Çeviri: Tercüman belgenizi yeminli olarak çevirir ve her sayfaya ıslak imzasını ile kaşesini atar.
2. Noter Onayı: Tercümanı yemin ettirdiği notere belgeyi götürür, noter tercümanın kimliğini ve imzasını kontrol eder ve “Aslı gibidir” kaşesiyle tercümeyi tasdik eder​.
3. Resmî Geçerlilik: Tercüme artık noter onaylı (yeminli) belge statüsündedir ve Türkiye’de tüm resmi kurumlarca kabul edilir.

Apostil Tasdiki (Apostille) Nedir?

Apostil, Lahey Sözleşmesi’ne taraf ülkeler arasında belgelerin tanınmasını sağlayan uluslararası onaydır. 1961 yılındaki Lahey Sözleşmesi ile getirilen bu sistemde, her belgeye “Apostille” denilen özel bir kaşe vurulur. Apostil kaşesi, belgenin aslı olduğu, düzenlendiği ülkede geçerli bir evrak olduğunu belgeler. Böylece örneğin Türkiye’de düzenlenmiş bir doğum belgesi, apostille onayı ile Fransa, Almanya veya Amerika gibi üye ülkelerde ek bir tasdik görmeden kullanılabilir​. Apostil (Apostille), Lahey Sözleşmesi’ne taraf ülkelerde resmi belgelerin uluslararası alanda geçerli sayılması için belge üzerine konulan özel tasdik kaşesidir​. Örneğin yurt dışındaki bir üniversite başvurusu veya iş için diploma, doğum belgesi veya evlilik cüzdanı isterse, bu belgelerin apostilli olması yeterli kabul edilir. Apostil onayı alındığında belgeniz, hedef ülkenin konsolosluğunda veya elçiliğinde ayrıca onaylatılmaz; zaten uluslararası geçerliliği sağlanmış olur​.

Apostil işlemi iki aşamalıdır: Önce belgeyi Türkiye’deki ilgili makamdan (valilik/kaymakamlık veya adalet komisyonu) apostil onayı alın. Ardından apostilli belgeyi, gerekli dili konuşan bir yeminli tercümana çevirtirsiniz. Böylece yurt dışında hem belgenin aslı (apostilli onayla) hem de çevirisi (yeminli tercüme olarak) geçerli olur​. Özetle bir diploma örneği verecek olursak: Kişi diploma belgesini tercüme bürosuna götürür, yeminli tercüman çeviriyi yapar ve noter tasdiki alır. Noter onaylı tercümeden sonra kaymakamlık veya valilikten apostil tasdiki çıkarılır​. Bu adımlar tamamlandığında, belge Lahey Sözleşmesi’ne üye ülkelerde resmî geçerliliğe kavuşur.

Apostil Kimden Alınır?

Türkiye’de apostil onayı almak için görevlendirilmiş kurumlar şunlardır​:

• İdari belgeler (doğum, diploma, ikamet belgesi vb.): Valilikler ve Kaymakamlıklar apostil vermeye yetkilidir.
• Adli belgeler (mahkeme kararları, adli sicil kaydı vb.): Merkezlerdeki Adalet Komisyonu Başkanlıkları apostil onayı yapar.

Yani örneğin doğum belgesinin veya diploma gibi idari bir belgenin apostili için valilik/kaymakamlığa, mahkeme kararı gibi adli bir belgenin apostili içinse Adalet Komisyonu’na başvurmalısınız​. Apostil işleminden önce bu belgeler mutlaka yeminli tercüman tarafından çevrilmelidir; çünkü apostil onayı yalnızca asıl (Türkçe) belgeye değil, onu takip eden noter onaylı tercümeye de damgalanır.

Belge Türleri ve Süreçler

Aşağıda, en sık rastlanan belge türlerine göre yapılması gereken işlemleri özetliyoruz:

• Doğum Belgesi: Yurtiçi resmi işlemlerde yeminli tercüme ve noter tasdiki yeterliyken, yabancı ülkelerde kullanmak için belgeye apostil alınır. (Örneğin Almanya’da evlilik veya eğitim başvurularında istenir.)
• Evlilik Cüzdanı / Boşanma Kararı: Yeminli tercümeye ek olarak, evlilik veya boşanmanın gerçekleştiği ülke Türk resmi kurumları için apostil onaylı belge isteyebilir.
• Diploma, Transkript, Karne: Yurt içindeki üniversite veya iş başvurularında noter onaylı tercüme yeterli; yurtdışına sunulacaksa ayrıca apostil gerekli olabilir. (Örneğin Avrupa’da denkliği istenen üniversite diplomalarında apostil aranır.)
• Mahkeme Kararları, Sabıka Kaydı: Türk mahkemelerince düzenlenen karar ve belgeler için yeminli tercüme + noter onayı alınır. Bunları başka ülkede kullanacaksanız adli belgelerin apostilini Adalet Komisyonu’ndan almalısınız.
• Vekaletname, Muvafakatname: Noter aracılığıyla düzenlenen belgeler için de tercüme ve noter onayı gerekir. Bu belgelerin yabancı ülkede geçerliliği için apostil alınabilir.

Yukarıda saydığımız belgeler, Lahey Sözleşmesi kapsamındaki apostil listesinin başlıcalarıdır​. Bu listede ayrıca “ilkokul, lise diploması”, “doğum belgesi”, “evlenme ehliyeti” gibi maddeler de yer almaktadır. Özetle, resmi statülü tüm kişisel belgeleriniz (eğitim, medeni durum, mahkeme vb.) için süreç aynıdır: Yeminli tercüme → Noter Onayı → (Gerekirse) Apostil Tasdiki.

Adım Adım Süreç

1. Belgeyi Hazırlayın: Çevirisini veya onayını yaptırmak istediğiniz Türkçe veya yabancı dildeki resmi belgenizi toplayın. Özgün belge (asıl veya suret) gereklidir.
2. Yeminli Tercümeye Çevirin: Belgenizi lisansı veya yetki belgesi olan bir yeminli tercümana teslim edin. Tercüman belgeyi hedef dile eksiksiz çevirir ve her sayfayı ıslak imzası ile kaşesiyle onaylar​.
3. Noter Onayı Alın: Yeminli tercümanın imza ve kaşesini tasdik etmek için tercümeyi notere götürün. Noter, tercümanın noter yevmiye kaydını kontrol eder ve belgeye “Aslı gibidir” mührünü basar​.
4. Apostil İşlemini Tamamlayın: Belgeyi başka bir Lahey ülkesi makamına sunacaksanız apostil yaptırın. Noter onaylı belge ile birlikte valilik/kaymakamlığa veya Adalet Komisyonu’na başvurarak apostil kaşesi alın​​. Böylece belgeniz uluslararası geçerlilik kazanır.
5. Kullanıma Sunun: Apostilli noter onaylı tercüme ve gerekirse asıl belgeyi ilgili yabancı kurum veya kuruma teslim edin. (Lahey ülkelerinde apostil yeterli, diğer ülkeler için konsolosluk onayı gibi ek işlemler olabilir.)

Yukarıdaki adımlarda gördüğünüz gibi apostil tasdiki, noter onaylı tercümeden sonraki bir adımdır. Yani önce belgelerinizin yeminli tercümeleri yapılmalı, tercümanların imzaları noterde tasdik edilmeli, ardından apostil için ilgili makama başvurulmalıdır​. Bu nedenle apostil almak isteyen müşterilerimizin mutlaka “noter onaylı tercüme” işlemini önceden tamamlaması gerekir.

Sonuç ve İpuçları

Bureaukratik işlemler gözünüzü korkutmasın. Bu süreçlerde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta doğru adımları sırasıyla takip etmektir. Yeminli tercüme ve noter onayı Türkiye’deki kurumlar için belgenin resmiyetini sağlar; apostil ise bu resmiyeti yurt dışına taşır. Özetle:

• Yeminli tercüman ile eksiksiz ve doğru tercüme yaptırın.
• Tercümeyi noterde onaylatın.
• Belgelerinizi apostille tanınır hâle getirin​ (Lahey ülkeleri için).

Bey Tercüme olarak bu karmaşık süreçte size rehberlik ediyoruz. Doğum belgenizden diplomanıza, evlilik cüzdanınızdan mahkeme kararınıza kadar her türlü kişisel belgeyi uzman yeminli tercümanlarımız çevirir, noterde onaylatır ve gerekirse apostil tasdikine hazır hale getiririz. Sürecin her aşamasında danışmanlık sağlayarak belgelerinizin en kısa sürede doğru şekilde hazırlanmasını garanti ediyoruz. Belgelerinizi kullanacağınız ülke ve kuruma göre farklı adımlar olabileceği için, aklınıza takılan herhangi bir noktada bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Kaynakça: Yeminli tercüme ve noter onayı uygulamalarına ilişkin Türk mevzuatı ve tercüme bürosu sitelerindeki açıklamalar incelenmiştir​. Apostil işleminin detayları için Lahey Sözleşmesi hükümleri ve Türkiye’deki resmi düzenlemeler baz alınmıştır​.